Thứ Ba, 2 tháng 12, 2014
Nhân tưởng niệm 30 năm ngày mất học giả Đặng Thai Mai và kỷ niệm 70 năm Văn học khái luận – công trình lý luận văn học hiện đại đầu tiên, có hệ thống của lý luận và mỹ học mác xít Việt Nam, tuần qua, Viện Văn học đã tổ chức Hội thảo khoa học sự nghiệp văn học Đặng Thai Mai.
Cuộc đời và sự nghiệp Đặng Thai Mai là mẫu hình tiêu biểu cho sự gắn bó giữa trí thức và cách mạng. Xuất thân từ một gia đình Nho học có truyền thống khoa bảng và giàu lòng yêu nước, GS. Đặng Thai Mai sớm giác ngộ lý tưởng, suốt đời gắn bó với sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Cách mạng Tháng Tám thành công, GS. Đặng Thai Mai được Đảng và Nhà nước tin tưởng giao nhiều chức vụ quan trọng. Với tư cách là người lãnh đạo văn nghệ, GS Đặng Thai Mai đã viết nhiều công trình mang ý nghĩa định hướng, chỉ đạo, tổng kết, trong đó, ông đặc biệt nhấn mạnh đến vai trò quyết định của thế giới quan và nhân sinh quan cách mạng. GS. Hà Minh Đức cho biết, tác phẩm Văn học khái luận được Đặng Thai Mai viết năm 1944 là cuốn lý luận văn nghệ đầu tiên được viết theo quan điểm cách mạng, phê phán các lý thuyết duy tâm về văn học nghệ thuật, góp phần khẳng định đường lối của Đảng trong văn nghệ. PGS.TS. Nguyễn Đăng Điệp (Viện trưởng Viện Văn học) cũng cho rằng: “Đây là công trình lý luận mác xít đầu tiên được viết một cách có hệ thống, giới thiệu và luận giải về các nguyên lý quan trọng nhất của văn học cách mạng”. Đồng quan điểm, GS. Trần Đình Sử nhận định: “Đặng Thai Mai là học giả uyên bác, chiến sĩ trên mặt trận lí luận của Văn học Cách mạng”.
Một trong những công lao nổi bật của GS. Đặng Thai Mai từ năm 1945 về sau là tập hợp, cổ vũ, động viên đội ngũ văn nghệ sĩ tiếp tục phấn đấu vì sự nghiệp cách mạng của Đảng, gắn bó sâu sắc với nhân dân, xứng đáng là những nghệ sĩ – chiến sĩ trên mặt trận tư tưởng và văn hóa. Không chỉ tích cực tham gia kiến tạo nền văn học nghệ thuật mới, GS. Đặng Thai Mai còn là một học giả góp nhiều công sức kiến tạo nền khoa học xã hội và nhân văn của chế độ mới. Đã nhiều năm trôi qua, nhưng nhiều công trình khoa học của ông đến nay vẫn còn mang ý nghĩa lý luận và thực tiễn sâu sắc như: Văn thơ Phan Bội Châu (1958); Văn thơ cách mạng Việt Nam đầu thế kỷ XX (1961), Trên đường học tập và nghiên cứu (3 tập – 1959, 1969, 1970).
Xuân Tiến tổng hợp
